آلوکازیا - بابا آدم - ELEPHANTS EAR

آلوکازیا - بابا آدم  -  ELEPHANTS EAR

ALOCASIA AMAZONICA : نام علمی

ARACEAE  - شیپوری : خانواده

مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری آسیا تا شرق استرالیا : بومی منطقه

Polly, فیلگوش , آلوکازیا : نام های دیگر

Alocasia Amazonica

خاک مخلوطی با درصد بالایی از مواد آلی حیوانی یا گیاهی

دمای ایده آل محیط : 30 درجه سانتیگراد

آبیاری و رطوبت : کمی مرطوب

نور محیط : متوسط

آلوکازیا - بابا آدم:

بابا آدم یا فیلگوش و به عبارتی آلوکازیا گیاهی است با برگهای درشت و بزرگ سبز رنگ از خانواده Araceae بومی مناطق گرم آسیا است.

این گیاه با جنس Colocasia شباهت بسیاری دارد و گاهی اشتباه میشود. ***از آنجا که جنس کولوکازیا مصرف دارویی و خوراکی دارد باید احتیاط شود

دانستنیهای علمی : در تحقیقات جدید یافت شده است که اهلی کردن بابا آدم از فیلیپین شکل گرفته است. آلوکازیا دارای انواع مختلف است. اگر شما نیاز به یک گیاه شاخ و برگ درشت و با ابهت برای پس زمینه گیاهان مناطق استوایی و نیمه استوایی دارید بابا آدم متناسب با این انتخاب شما است . برخی دارای برگهای پهن (A.macrorrhiza) و برخی دیگر دارای برگهای بسیار بلند (A.zebrina) هستند.

بابا آدم انواع مختلفی دارد که رنگها و اندازههای مختلف دارند. گونه مورد نظر ما دارای برگهای بزرگی است که گاهی قطر برگها به یک متر و بیشتر هم میرسد. گلها شکل غلافی داشته (گل آذین اسپادیس) و زیبایی چندانی ندارند

در بعضی نقاط جهان ریزومهای این گیاه به صورت پخته شده مصرف خوراکی دارند. ولی از آنجا که این گیاه تولید اگزالیک اسید میکند و در قسمتهای پایینتر گیاه میزان این مواد بیشتر میشود ممکن است منجر به کرخ شدن یا باد کردن زبان شود. یا منجر به سختی تنفس شود. آب پز کردن طولانی مدت ممکن است این عوارض را کاهش دهد. توصیه میشود شما مصرف خورکی ننمایید.

این گیاه دارای برگ های نسبتا بزرگی بشکل قلب یا سهمی هستند که به طول 20 تا 90 سانتی متر میتوانند برسند. آنها گلهای زیبایی در قسمت انتهایی ساقه میدهند که جندان آشکار نیست و اغلب در پشت برگ ها پنهان است

خصوصیات ظاهری : در گیاه بابا آدم دو لبه برگ در نزدیکی دمبرگ رشد بیشتری کرده (شبیه دو گوش) و شکلی به برگ داده که گیاهان این نوع را از انواع دیگر متمایز می سازد. برگها سپری و به شدت دارای رگبندی به رنگ سیاه، بنفش تیره یا برنزی بوده که روی دمبرگ استوانه ای شکل ظاهر می شوند. این جنس ریزوم دار است. شکل پهنک در جوانی سپری و در گیاهان مسن بیضی، قلبی یا تیر کمانی شکل می باشد. گل آذین اسپادیس بوده و گلها جالب نیستند.

در شمال ایران کنار برکه ها و آبگیرها و حتی به عنوان گیاه فضای سبز مقابل هتلها و رستورانها کاشته میشود

در داخل خانه ها بهتر است در محل نیمه روشن (نور متوسط) با دما بالا نگهداری شود.

نیاز آبی متوسطی دارد.

به خاک غنی و مغذی نیاز دارد. بهتر است خاک آن مخلوطی با درصد بالایی از مواد آلی حیوانی یا گیاهی باشد

به آبپاشی برگها یا رطوبت محیط نیاز دارد. هرچقدر رطوبت بالا باشد برگهای میتوانند درشت تر باشند

بابا آدم برای گلخانه های گرم و مرطوب ایده آل است

شرایط محیط رشد: خیس کردن برگهای بابا ادم با آب ولرم یک یا دوبار در تابستان لازم است. به یک خاک غنی از مواد آلی نیاز دارد. بهترین فرمول خاکی برای این گیاه مخلوطی از خاک برگ پوسیده، خاک لومی، کود دامی و ماسه به نسبت مساوی می باشد. این گیاه در گلخانه گرم و مرطوب پرورش داده می شود. برای افراد مجهز به گلخانه های بزرگ بابا آدم یک گیاه گلخانه ای مورد علاقه است. اغلب در شرایط مرطوب رشد کرده است.

گیاه دارویی بابا آدم تصفیه‌کننده خون، مسکن، مسهل، بادشکن، نیروبخش، آنتی‌بیوتیک، ضد سرفه، ضد انگل و ضد تومور و در ترمیم زخم‌ها مؤثر است.

از خواص قلبی و عروقی گیاه دارویی بابا آدم می‌توان به تصفیه کننده خون، ضد التهابات قلبی یا عروقی، مقوی و نیرو‌بخش اشاره کرد همچنین این گیاه در تسکین درد قلب و پاکسازی عروق تأثیر فراوان دارد.

گیاه دارویی بابا آدم ضد التهاب، ضد اسپاسم، تقویتی، باد‌شکن و ضد انگل‌های کرمی شکل است همچنین در دفع یبوست، رفع بواسیر، تقویت کبد، تقویت معده، رفع کولیت کبدی و درمان سنگ کیسه صفرا مفید است.

بابا آدم تقویت کننده پوست، ضد التهاب، ترمیم‌کننده زخم‌های پوستی، ضد آکنه، ضد حساسیت، زونا و زخم‌های مزمن است؛ این گیاه در تقویت مو، درمان اکثر امراض پوستی، درمان اگزما، رفع خارش، رفع ترک کف پا، درمان بواسیر و درمان گزش حشرات نیز مؤثر است.

ریشه‌ باباآدم ضد میکروب، ضد تومور و ضد تب است

از گیاه باباآدم فرآورده‌های‌ ضدشوره، تقویت موی سر، تمیزکننده‌های پوست و مواد آرایشی- بهداشتی تهیه می‌شود. در ایران از این گیاه، محصول صنعتی ساخته نشده است و به شکل سنتی تهیه می‌شود.

گیاه دارویی بابا آدم برای رفع نقرس، رماتیسم نیز مفید است.

خواص درمانی و کاربردهای صنعتی: ریزوم های این گیاه به صورت پخته شده خوراکی است و بابا آدم را در سراسر مناطق استوایی برای ریزوم و ساقه های خوراکی خود کشت ی کنند و از آن در آشپزی بعنوان "سیب زمینی از مناطق استوایی" یاد می کنند. ضد ریزش موی سر بوده و برای درمان سرطان نیز مفید است. مصرف گیاه بابا آدم برای درمان التهاب مفاصل، سرما خوردگی، گلودرد و سرخک و نیز متعادل ساختن هورمون‌ها موثر است.ریشه این گیاه خاصیت ضدباکتریایی دارد و بنابراین برای درمان عفونت‌ها از جمله عفونت مجاری ادراری و عفونت قارچی توصیه می‌شود. ریشه باباآدم دارای اینولین ، ماده چرب به مقدار کم ، کربنات و نیترات پتاسیم ، رزینهای مختلف و یک گلوکوزید به نام لاپین یا لاپوزید است. برگ باباآدم دارای اکسیدازهای فعال و دانه‌اش علاوه بر گلوکوزید مزبور ، دارای 18 درصد روغن زرد رنگ خشک شونده با طعم تلخ مرکب از 50 درصداسید لینولئیک و 10 درصد اسید اولئیک است. همچنین این گیاه در درمان اختلالات پوستی همچون آکنه، عفونت‌های پوستی و داءالصدف کارآیی دارد. بابا آدم در زمینه تصفیه‌کننده خون نیز یک داروی گیاهی شناخته شده است. بعلاوه روغن دانه این گیاه به تعریق بدن کمک می‌کند و باعث دفع عفونت‌های بدن می‌شود.

نهایت صدمه ای که در زمستان میبیند از دست رفتن برگهاست ولی در بهار بعد مجدد رشد میکند

لکه های زرد بر روی برگ های این گیاه از عوامل مختلفی ممکن است به وجود بیاید. مثلا حتی چکه آب و قطره آب سرد از سقف گلخانه هم میتواند موجب این لکه ها شود. یعنی هم عوامل فیزیکی ممکن است این لکه ها را به وجود بیاورند و هم عوامل شیمیایی. محل ظهور لکه ها مهم است که در برگهای پیر و کهنه هستند یا در برگهای جوان. برخی کمبودهای عناصر غذایی هم منجر به لکه میتواند باشد

ریزوم دار است و از طریق پاجوش طبیعی یا تقسیم ریزوم در بهار تکثیر پیدا میکند. این گیاه پاجوشهای فراوانی تولید میکند

نحوه تکثیر گیاه: از طریق قلمه سبز، پاگیاه و یا قلمه ریزوم در بهار افزایش می یابد. به این صورت که اندام مورد نظر را تکه کرده و در خاک قرار می دهند. زمان گلدهی نیمه دوم بهار است.

شیره داخلی گیاه برای پوست انسان ایجاد خارش و حساسیت ممکن است بکند

مصرف بیش از حد بابا آدم البته موجب تاری دید و سقط جنین می‌شود.

هشدار: تماس با شیره بابا آدم ممکن است باعث حساسیت گردد که ناشی از کریستالهای اگزالات کلسیم بابا آدم می باشد و در قسمتهای پایین‌تر گیاه میزان این مواد بیشتر میشود ممکن است منجر به کرخ شدن یا باد کردن زبان شود. یا منجر به سختی تنفس شود. آب پز کردن طولانی مدت ممکن است این عوارض را کاهش دهد.

بامبو - LUCKY BAMBOO

بامبو  -  LUCKY BAMBOO

DRACAENA SANDERIANA : نام علمی

RUSCACEAE  - روساسه : خانواده

کامرون و مناطق گرمسیری غرب آفریقا : بومی منطقه

لاکی بامبو , Ribbon Dracaena , Belgian Evergreen , Ribbon Plant : نام های دیگر

Dracaena Sanderiana

خاک و تغذیه : بیشتر در آب نگهداری میشود

دمای ایده آل محیط : 20 درجه سانتیگراد

آبیاری و رطوبت : کمی مرطوب

نور محیط : متوسط

بامبو:

این گیاه از تیره Dracaena است با نام علمی Dracaena sanderiana و به اسامی تجاری دیگری مانند دراسینای روبانی، بلژیکی همیشه سبز، یا گیاه روبانی و بالاخره بامبو خوش‌شانس شناخته می‌شود.

این گیاه بومی کامرون در مناطق استوایی غرب آفریقا و نواحی کوچکی از آسیای جنوب شرقی است. این گیاهان در بوته‌های به هم فشرده رشد میکنند و ارتفاعی بالاتر از ۱.۵ متر میتوانند داشته‌باشند.

معمولا برگها به درازای ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر و عرض تا ۴ یا ۵ سانتی‌متری به رنگ سبز تیره یا ابلق به صورت سبز و سفید یا سبز و زرد دیده‌میشوند.

امروزه در جهان به عنوان گیاه تزئینی چینی معرفی و بازاریابی میشود ولی در واقع اینچنین نیست و این گیاه بومی اغلب نقاط آسیا نیست.

ساقه این گیاه باریک است و برگهایش تسمه ای شکل هستند. این گیاه در حقیقت بوته ای است که صاف و مستقیم قد کشیده و رشد می کند و می تواند تا 1.5 متر ، بلندی پیدا کند. طول برگهایش هم به 12 تا 25 سانتیمتر می رسند که هر یک پهنایی در حدود 1.5 تا 4 سانتیمتر دارند ( این پهنا مربوط به نقطه شروع رشد برگ است ). رنگ برگ ها سبز براق است که حاشیه ای سفید رنگ احاطه شان کرده است. زمان گل دهی این گیاه در اواخر پاییز ( اوایل زمستان ) است و گل هایش به رنگ سفید یا متمایل به سفید هستند.

گونه‌های مختلفی از دراسیناها در خانه‌ها نگهداری میشوند و بسیار مقاومت از خودشان نشان میدهند. و امروزه بامبوها به دلیل سادگی نگهداری و زیبایی نسبی بسیار پرطرفدار هستند. علاوه بر اینها از آنجا که در فرهنگ فنگ‌شویی معتقدند که این گیاه شانس به ارمغان می‌آورد بسیار مورد استقبال قرار گرفته‌اند

روی هم رفته نور غیر مستقیم برای این گیاهان بهتر است چرا که در نور مستقیم برگها دچار سوختگی شده و زرد میشوند.

این گیاه توانایی زندگی در خاک را دارد ولی رایج شده‌است که در آب نگهداری و فروخته میشود. و خود گیاه هم مشکلی با این مساله ندارد و به خوبی در آب زندگی میکند.

بهتر است آب بامبو را هر دو هفته یا حداکثر یک ماه عوض کرد. آب استفاده شده باید آب سبک بوده و فلوراید آب کم باشد، در واقع بهتر است از آبهای معدنی بطری شده یا از آبهای دستگاههای تصفیه آب خانگی یا از چشمه‌های طبیعی که میدانیم آبشان سبک است استفاده کرد. (در مناطق کوهستانی همانند اردبیل آب شرب لوله‌های آب شهری سنگین است و در صورت استفاده برای بامبو نتایجی مانند زرد شدن برگها و تنه گیاه یا رشد بسیار کم و عدم طراوت لازم را به همراه دارد. همچنین کلر زیاد در آب برای بامبو مشکل ایجاد میکند.

دمای آب بهتر است بالاتر از ۱۵ درجه سانتیگراد حفظ شود و این گیاه به خوبی در دمای معمولی خانه‌ها از بهار تا زمستان هماهنگی پیدا میکند.

روشهای پیچ دادن: اصولا از وقتی این گیاه به صورت فرم داده شده عرضه شد ارزش اقتصادی پیدا کرد. چند روش برای پیچ دادن به این گیاه وجود دارد که اغلب در محیطهای گرم و مرطوب قابل اجرا هستند. زیرا در چنین محیطی گیاه با سرعت بیشتری رشد میکند و زمان لازم برای پیچ دادن کمتر است. تئوری اول: گیاه را در محیط تاریکی پرورش میدهند که نور پرشدت مصنوعی روی گیاه متمرکز میشود (مانند یک لامپ هالوژن) سپس این نور حرکت میکند و گیاه در تعقیب نور حرکت مارپیچی انجام میدهد و ساقه فرم Spiral را مارپیچی پیدا میکند. تئوری دوم: گیاه را در قالبهای شفافی پرورش میدهند که قابلیت باز شدن دارد وقتی گیاه در قالب پیچ داده شده رشد کرد و به شکل دلخواه رسید قالب را برمیدارند. تئوری سوم: گیاه را به طور مداوم با دست فرم میدهند. تئوری چهارم: منبع نور را فقط از یک جهت ثابت نگه میدارند و هر روز گیاه را در ظرفش میچرخانند، چون گیاه خاصیت نورجذبی دارند و به طرف نور چرخش میکنند این کار موجب پدیدار شدن حالت مارپیچی میشوند. تئوری پنجم: گیاه بامبو را به مدت طولانی حدود یک ماه خارج از آب ولی در شرایط رطوبتی ۹۰درصد نگهداری میکنند. گیاه نمی‌میرد ولی بدنش نرم و منعطف میشود در این زمان بامبوها را به قالبها می‌بندند و دوباره به آن آب میدهند. وقتی آوندها دوباره بازسازی شدند گیاه سفت و محکم شده و حالت قالب را به خود میگیرد.

برای بامبو مانند هر گیاه دیگری عناصر مورد نیازش را میتوان از طریق کودهای کامل فراهم کرد. کودهایی که عناصر پر مصرف و کم مصرف را داشته‌باشند. و به صورت ماهانه در آب گلدان بامبو حل میشود. (قطره‌های اختصاصی برای بامبو هم در واقع همین کودهای شیمیایی کامل هستند و هیچ مارک یا برند خاصی بر دیگری ارجحیت بسیار زیادی نمیتواند داشته باشد.)

اسیدیته خاک : 6.1 تا 6.5 PH

قارچها: اصولا محیط مرطوب و گرم بهترین محل برای رشد قارچهاست بنابراین گلدان بامبو میتواند به راحتی آلوده به قارچهای فسادآور بشوند که روی تنه و برگهای گیاه فعالیت بکنند و موجود فساد بامبوها بشوند. برای جلوگیری از شیوع قارچها سعی کنید ظرف بامبو را هنگام تعویض آب با مواد ضدعفونی کننده مانند وایتکس و… ضدعفونی کنید. نگذارید آب سبزه ببندد یا کدر بشوند. قارچهای سیاه پودری روی برگها را با قارچکشها میتوان از بین برد. در انتخاب و خرید بامبو دقت کنید تا گیاهی که میخرید سالم و عاری از قارچها باشد. علایمی مانند کپک زدگی روی ساقه. خوردگیهای لزج مانند روی ساقه و سفیدکها و سیاهکهای روی برگها علایم قارچها هستند.

اگر بامبو دچار پوسیدگی ساقه شد چه باید کرد؟ در محل پوسیدگی ساقه که به رنگ زرد در می‌آید و لهیده مانند میشود، آوندها از بین میروند و گیاه دیگر نمیتواند آب به قسمتهای بالایی برساند. و خطر مرگ کل گیاه را تهدید میکند. بنابراین ساقه را باید بالاتر از محل پوسیدگی برید تا آوندهای سالم مشاهده شوند (سطح برش سفید و سالم دیده شود).

در محیط طبیعی این گیاه بیشتر به صورت پاجوش تکثیر میشود ولی قلمه آن بسیار ساده است و کافی است طولی بیشتر از ۲۰ سانتی متر را برید و در گلدان جدید گذاشت. در صورت محافظت از بیماریها و فراهم نمودن کیفیت محل لازم، قلمه جدید در حدود یک ماه ریشه تولید میکند و جوانه‌های جدید آن ظاهر میشوند.

این گیاه در جنگل های بارانی رشد می کند. دیده شده که در فروشگاه های حیوانات خانگی آن را بعنوان گیاهی برای تانک های ماهیان بفروش می رسانند که در این حالت باید در زیر آب کاشته شود و به عبارتی غرق شود. با اینکه ممکن است ماه ها به این صورت زنده بماند اما سرانجام پوسیده خواهد شد مگر اینکه به شاخه های تازه جوانه زده گیاه اجازه دهید تا سر از آب به در آورند. لبه های برگ های این گیاه گاهی به رنگ زرد یا قهوه ای در می آیند که این امر بستگی به شدت نور مستقیمی دارد که به گیاه تابیده می شود و یا ازدحام ریشه ها در خاک و یا مناسب نبودن آب

شامادورا الگانس - NEANTHEBELLA

شامادورا الگانس  -  NEANTHEBELLA

CHAMAEDOREA ELEGANS : نام علمی

  ARECACEAE  - اریکاسه : خانواده

جنگلهای انبوه در جنوب مکزیک و گواتمالا : بومی منطقه

شامه دورا : نام های دیگر

Chamaedorea elegans

خاک و تغذیه : خاک جنگل یعنی همان خاک هوموسی

دمای ایده آل محیط : 25 درجه سانتیگراد

آبیاری و رطوبت : کمی خشک

نور محیط : کم

شامادورا الگانس:

اسم علمی این گیاه Chamaedorea elegans ، از خانواده palmaceae می باشد . این جنس دارای گونه های چندی است که همگی به عنوان گیاهان آپارتمان استفاده می شوند.

به طور کلی شیبیه درخت خرما هستند و اندازه های آنان گوناگون می باشند.

کامه‌دورآ دارای یک ساقه است که در انتهای آن خوشه ای از برگ ها قرار می گیرند

گونه elegans ارتفاعی کم تر از یک متر دارد و دارای برگهای خمیده بسیار زیبایی است. برگچه های آن تقریبا مستطیلی شکل می باشد گل ها به صورت پیازچه هایی زرد رنگ کوچک بوده که بر روی دمگل های باریک قرار می گیرند.

کامه‌دو‌آ به نور متوسط، گرمای معمولی، خاک همیشه خیس، رطوبت نسبی بین ۵۰ تا ۷۰ درصد و خاک قلیایی احتیاج دارد.

کود مورد نیاز این گیاه را میتوان به میزان ۲ گرم در لیتر، هر هفته یک بار از فروردین تا مهر ماه مورد استفاده قرار داد.

خاک جنگل یعنی همان خاک هوموسی برای رشد گیاه کامه‌دورآ مناسب است

مناسب برای پشت پنجره های شمالی و شرقی، هرچند وقت سطح برگ ها را با آب مقطر ولرم شست وشو داده و برگ های تغییر رنگ داده را از ساقه جدا کنید. هفته ای یکبار باید خاک آن را غرقاب نمود، در فاصله بین دو آبیاری اجازه دهید سطح خاک خشک شود. در فصل بهار و تابستان ماهی یک بار از کود مایع استفاده کنید.ازدیاد: از طریق کاشت بذر تازه در بهار درون خاکبرگ، مدت دو سال نشاءها را در محیطی گرم و مرطوب با درجه حرارت ۳۰-۲۴ درجه سانتیگراد نگهداری کنید

برای تکثیر این گیاه، باید بتوانید شرایط مناسبی را برای جوانه زدن بذرها، به وجود آورید. بذرها را در سینی بذر که حاوی کمپوست مخصوص قلمه و بذر با پایه پیت می باشد، بکارید و در دستگاه گرمازایی تکثیر، قراردهید یا اینکه دمای محیط را حدود ۲۱ درجه سانتیگراد و یا حتی بالاتر دما یعنی ۲۴ درجه سانتیگراد به طور ثابت نگاه دارید. به طور کلی درصد بذرهایی که جوانه می زنند نسبتا پایین است. بذرهای این گیاه را باید از اواسط بهار تا اوایل تابستان کاشته و در سایه روشن نگهداری نمود. بسیار مهم است که جوانه ها را به طور منظم کنترل کنید تا فساد قارچی به وجود نیامده باشد. زیرا ممکن است قسمتهای پایین ساقه توسط قارچها صدمه ببیند. زمانی که نشاءها به طول ۵ سانتیمتر رسیدند ، آنها را بیرون آورده و در گلدان دیگری بکارید و دقت کنید، آبیاری بیش از اندازه صورت نگیرد.

سیکاس رولوتا - SAGO PALM

سیکاس رولوتا  -  SAGO PALM

CYCAS REVOLUTA : نام علمی

  CYCADACEAE  - سیکاداسه : خانواده

جنوب ژاپن : بومی منطقه

نخل ساگو , نخل زینتی , سیکاد : نام های دیگر

Cycas Revoluta

خاک و تغذیه : خاک برگ، ماسه، کمی خاک رس

دمای ایده آل محیط : 15 درجه سانتیگراد

آبیاری و رطوبت : کمی خشک

نور محیط : زیاد

سیکاس رولوتا:

سیکاس یکی از معروف ترین گونه ها جهت باغچه کاری (landscape)و استفاده در فضای داخلی منزل در جهان است، خصوصاً گونه (revolute) رولوتا. این گیاه بیشتر از همه گونه های دیگر سیکاس در جهان استفاده می گردد. همچنین میلیون ها عدد از برگ این گیاه جهت تزیین دسته گل،تاج گل و مراسم عید پاک و... در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد.

سیکاس از خانواده سیکاداسه (cycadaceae)می باشد. این گیاه عمدتاً بومی جنوب،جنوب شرق آسیا، استرالیا، هند، چین، تعداد کمی آفریقاوماداگاسکار می باشد.

این گیاه متعلق به دوران مزوزوییک بوده و از 200 میلیون سال تاکنون تغییرات بسیار کمی داشته است.

96 گونه از سیکاسهای مختلف تاکنون به ثبت رسیده است.

به طور عمده سیکاس ها گیاهانی پیازدار و دو پایه می باشند، یعنی دارای پایه نر و پایه ماده می باشند که هر پایه دارای گلی متفاوت از هم هستند. تشخیص نر و ماده بودن پیاز فقط به دو طریق میسر است. 1) روش آزمایشگاهی و ژنیتیکی 2) از طریق دیدن گل هر پیاز

کلمه سیکاس یک نام تیپی است و به گیاهانی از خانواده Cycadها اطلاق میشود. سیکاس مورد نظر ما و سیکاسی که بیشتر در ایران کشت شده با نام علمی Cycas revoluta و از بستگان دور پالم‌ها به شمار میرود

پایانَخل یا سیکاس یکی از ۹۵ گونه گیاهان خانواده پایانخلیان[۴] است. این گیاه یک گیاه آپارتمانی مربوط به مناطق گرم و مرطوب است، اولین بار در چین و ژاپن پیدا شده‌است و برگهایش کشیده و شبیه به نخل هستند

در گیاه سیکاس برگها به صورت دایره ای ظاهر میگردند که در ابتدا بسیار نرم و لطیف می باشند، ولی پس از یک یا دو هفته حالت سفت تر و خشبی تر به خود می گیرند.اکثر گونه ها برگ هایی مانند برگ نخل دارند،ولی براق تر، چرمی تر و نوک تیز ترند. البته نوع رولوتا که در ایران و عمدتاً در شمال ایران کشت می گردد دارای برگ های سبز پررنگی است. گونه های دیگری از سیکاس به رنگ های آبی فیروزه ای، خاکستری و... نیز وجود دارد. خود برگها دارای برگچه هایی هستند که به طور منظم در دو طرف رگ برگ اصلی قرار دارند. برگها به صورت متحد المرکزمعولا در اردیبهشت همه با هم به یکباره ظاهر می گردند و در صورت مهیا بودن شرایط از نظر رطوبت و دما در شهریور نیز برگ دهی می نمایند.

طول برگ های سیکاس می تواند از یک تا دو متر بنابه شرایط نوری که گیاه در آن قرار دارد نوسان داشته باشد. برگ، دانه، پیاز این گیاه سمی بوده، در نتیجه باید در باغها و مکان هایی که حیوانات اهلی قرار دارند دقت بیشتری نمود.

گیاه سیکاس دارای سرعت رشد بسیار کم و عمر طولانی می باشد. به عنوان مثال یک نمونه 220 ساله قدیمی در باغ گیاهشناسی (kew)کیو انگلستان وجود دارد که از جنوب آفریقا خریداری شده و ارتفاع پیاز آن چهار متر می باشد.

سیکاس Cycas، گونه ای از خانواده سیکاداسه Cycadaceae و از جنس سیکاس Cycas میباشد و درخت نواحی استوائی و نیمه استوائی محسوب می شود .

این گیاه به بلندی چند متر می رسد و بلندی گونه سیکاس Cycas medica که در ایالت کوئین لاند Queen Land واقع در شمال شرقی استرالیا وجود دارد 20 متر است .

بودائی ها درخت سیکاس Cycas را نشانه جاودانی Immorteite می دانند .که گونه های مهمی نظیر سیکاس سیرسینالیس C.Circinalis و سیکاس رولوتا C.revoluta به بلندی 10 تا 15 متر و یا تنه خیلی کوتاه مانند سیکاس رومفی C.rumphii و سیکاس توآرسی C.thouarsii دارند .

درخت سیکاس Cycas در جنوب ژاپن در جزیره ماداگاسکار در آندونزی ، در هندوستان و در سریلانکا ( سیلان) و استرالیا وجود دارد .

درخت سیکاس Cycas در هیچ جا بطور انبوه و زیاد وجود ندارد بلکه به شکل دسته های کوچک در سواحل دریا دیده می شوند .

سیکاس Cycas با نگاه اول شبیه به درختان خانواده نخلها به نظر میآید و در قدیم آن را از خانواده نخل ها میدانستند و لینه Linne گیاهشناس مشهور نام علمی آن را ابتداء لینه Linne که از نام محلی نخل کوسکا Kuscas گرفته شده تعیین کرد و سپس آن را جزو طبقه سرخس ها ( به علت شباهت برگهای فنر مانند سرخس در موقع بازشدن ) دانست .

تنه این درخت از بقایای دمبرگها تشکیل شده ، سنگین و به مقدار کمی خشبی است و قسمت نزدیک به سطح زمین آن بسیار محکم است .

در داخل تنه یا مغز آن مایع چسبنده و لزجی وجود دارد که ماده غذائی خوبی را تشکیل می دهد .

در روی تنه اصلی سیکاس Cycas گاهی انشعاباتی بخصوص در درخت نر بوجود می آیند .

سیکاس Cycas درخت دو پایه ای است ( پایه نر و پایه ماده ) و پایه نر دارای کیسه محتوی گرده گل و گیاه ماده دارای تخمدان است .

برگهای پایه نر کوتاه ، پهن و کلفت بوده و در سطح زیر آن چندین کیسه گرده وجود دارد که بوسیله یک شکاف طولی مقدار بسیار زیادی گرده گل به خارج می ریزند .

برگهای پایه ماده مسطح است و از کرکهای خرمائی رنگ پوشیده شده و در سطح بالائی آنها شرابه ای انگشت مانند یا دندانه دار می باشد .

طول برگهای سیکاس Cycas ممکن است به دو متر برسد و رنگ آنها سبز تیره می باشد .

عرض برگها نسبت به گونه سیکاس Cycas فرق می کند. به ترتیب که گونه سیکاس سی انسیالیسCiecinalis دارای پهنه برگ کم عرض و گونه سیکاس رولوتا C.revoluta دارای برگ نوک تیز یا نیزه ای میباشد .

برگهای قدیمی پس از 3 تا 5 سال ( در شرایط عادی ) زرد شده و می افتند . ( در سیکاس های زینتی باید برگهای زرد شده را قطع کرد ) برگهای پایه نر در گونه سیکاس رومفی C. rhumphlii به رنگ زرد روشن بوده و در موقع گل دادن بوی نامطبوعی پخش می کند .

دمای قابل تحمل برای سیکاس در حدود ((42+)_( 11-)) سانتیگراد می باشد. اگر دما از 11- درجه کمتر شود امکان دارد سیکاس از بین برود. ولی اگر نرم شود باز هم امکان بهبودی آن وجود دارد.بارش تگرگ سبب ایجاد لکه های زرد رنگ به صورت نقطه ای بر روی سطح برگچه ها می گردد.

میزان رطوبت خاک سیکاس باید از کمی مرطوب و تر تا خشک باشد البته خاکی که همواره خیس باشد به طوری که ریشه ها نتوانند به اصطلاح به آسانی تنفس نمایند سبب پوسیدگی ریشه ها و در نتیجه پیاز می گردد.

سیکاس در نور مستقیم خورشید رشد می کند، ولی خود را با محیط داخل اتاق نیز تطبیق می دهد به طوری که چند ساعتی از نور صبح یا غروب آفتاب به آن بتابد. همچنین زمانی که برگ های تازه و جوان سیکاس که نرم و لطیف هستند ظاهر می گردد تا دو هفته ای که به خود حالت سخت و خشبی بگیرد یکی از حساس ترین دوران برای سیکاس است. زیرا کوچک ترین ضربه به برگچه ها و همچنین فعالیت بیش از حد حشرات نیز می تواند به آن ها آسیب برساند. درطول این دوره براثر عاملی به نام نور گرایی (phototropism) اگر برگ ها در محیطی پر نور ظاهر شوند به دلیل شدید بودن نور،برگ ها کوتاه می مانند ولی در غیر این صورت برگ ها بلند با فاصله زیاد بین برگچه ها می گردد. در ضمن براساس تجربه افزایش آبیاری در دوران برگ دهی سیکاس Cycas سبب بهبود برگ دهی و رشد و نمود آن ها می شود البته به اندازه کافی!

خاک مطلوب برای سیکاس خاکی است مخلوط از خاک برگ، ماسه، کمی خاک رس. در کاشت گیاه باید در نظر داشت که گیاه را طوری کاشت کنیم که کمی از سطح خاک بالا تر باشد. پیاز سیکاس باید طوری در خاک قرار گیرد که نیمی از آن در خاک و نیم دیگر آن از خاک بیرون باشد.

آب و کود سیکاس Cycas به نیاز گیاه و مقدار نوری که به سطح خاک تابیده می شود بستگی دارد. سیکاس زیاد در مقابل کمبود آب و مواد غذایی از خود اثر نشان نمی دهد. اگر گیاه در گلدان قرار دارد ابتدا همیشه اجازه دهید که خاک گلدان کاملاً خشک شود و سپس آن را آبیاری کنید.

زمان کوددهی مناسب،یکی درطول بهار و دیگری در اواخر تابستان است. اگر از کود های ارگانیک مانند کودهای حیوانی و کود هایی که دیر جذب می شوند استفاده می کنید بهتر است از باقی ماندن این کود ها در دهانه و نوک پیاز جلوگیری کنید، زیرا این عمل امکان دارد که آرایش منظم برگهای تازه را که در آینده بیرون می آیند بهم بزنند.

موارد استفاده از سیکاس : قسمتهای مختلف گیاه سیکاس دارای سمیت کمی می باشند . ولی بومیان با علم به این موضوع به خود تلقین می کنند که سم اگر بمقدار کم مصرف شود خاصیت درمانی دارد . 1 – برگهای درخت سیکاس که گاه به عنوان مواد غذائی مورد استفاده قرار می گیرد نسبتا سمی بوده ولی در جزایر کئی Kei و ملوک Maluques برگهای جوان را می برند و بعنوان سبزی می خورند . 2 – میلیونها برگ این درخت ( گونه سیکاس رولوتا C.revoluta ) از ژاپن به کشورهای اروپائی و آمریکای شمالی صادر و فروخته می شوند و در تاج گلهای روی قبور مردگان و عید آخرین یکشنبه قبل از عید پاک مورد استفاده قرار می گیرند . 3 – بومیان از دانه و آرد حاصل از مغز بعنوان آرد ساکو Sagous ، درخت سیکاس پس از خشک کردن ، شستن و گرم کردن استفاده می کنند . 4 – از دانه های این گیاه پس از پختن به عنوان دارو استفاده می شود . 5 – بومیان جزیره ملوک در قدیم دانه های این گیاه را پس از خشک شدن آسیاب کردن و پختن به صورت سوپ در مراسم عزاداری میخوردند. 6 – ساکنین جزایر ، سلب مایع بدست آمده از پختن دانه این گیاه را به بچه های خود می خوراندند تا از شیطنت آنها که مانع فعالیت و آزادی عمل درکارشان می شوند راحت شوند . 7 – سیکاس Cycas درمناطق معتدله به عنوان گیاه زینتی در منازل و باغات و گلخانه ها پرورش داده میشود .

برگ های کهنه ممکن است به دلیل آب وکود زیاد هم زرد گردند واگر برگهای تازه دچار زرد شدگی گردند ممکن است بدلیل کود زیاد و یا فقر خاک باشد.

اگر همه برگها به یکباره زرد گردند باید گیاه از خاک و از جایی که در آن قرار دارد جابجا گردد زیرا عدم زهکشی درست خاک و راکد ماندن آب در گلدان و خاک نیز سبب چنین عارضه هایی در گیاه می گردد.

در صورت دیدن هاله ای از زردی در کلیه برگها نشان دهنده پر آبی وهمچنین نور و گرمای مستقیم خورشید بر برگها می باشد.

حشراتی که به سیکاس حمله میکنند محدودند .گاهی سبب لکه های سفید و یا قهوه ای در پوسته سیکاس می گردند،معمولا در صورت دیدن لکه های قهوه ای پر رنگ در گیاه نشان دهنده ابتلای گیاه به کنه می باشد و بر روی برگهای سالهای قدیمی تر ودر اثر آلودگی محیط ایجاد می گردند.

در صورت آلودگی خاک ورطوبت و زخمی شدن پیاز در حین فعالیتهای باغبانی که سبب پوسیدگی وقارچی شدن پیاز می گردد در این حالت پیاز حالت نرم ولحیدگی پیدا می کند که می تواند با استفاده از قارچ کشها از این مورد جلو گیری کرد.

 انتقال(Transplaning) : سیکاس را بهتر است در اوایل بهار ودر طول زمستان که در این دوران فعالیت رویش ورشد ندارند جابجا نمود . هنگامی که یک نهال سیکاس را در یک ظرف کاشتید نیاز به تعویض مجدد را می توان از بررسی حجم ریشه ها تشخیص داد. البته جابه جایی و تعویض گلدان به نسبت دیگر گیاهان با فاصله زمانی بیشتر باید صورت گیرد، زیرا هم سیکاس کند رشد تر از دیگر گیاهان است و هم تطبیق سیکاس با شرایط جدید با سرعت کمتری صورت می گیرد. سیکاس ها و نوع ریشه این گونه از خانواده ها نیاز به گلدان هایی دارند که دارای عمق بیشتری باشند در این حالت سیکاس به سرعت ریشه زایی نموده و گلدان را پر می نماید. معمولاً بهتر است از گلدانی استفاده گردد که عمق آن به اندازه یک و نیم برابر حجم ریشه خاک بگیرد. یعنی اگر ارتفاع حجم ریشه شش سانتی متر باشد باید از گلدانی که ارتفاع آن سه سانتی متر عمیق تر از حجم ریشه باشد استفاده کرد.

نخل راپیس - RHAPIS PALM

نخل راپیس  -  RHAPIS PALM

RHAPIS EXCELSA : نام علمی

ARECACEAE  - اریکاسه : خانواده

جنوب چین و تایوان : بومی منطقه

Lady Palms , Aristocratic Lady Palm : نام های دیگر

Rhapis Excelsa

خاک و تغذیه : خاک برگ و تورب

دمای ایده آل محیط : 15 درجه سانتیگراد

آبیاری و رطوبت : مرطوب

نور محیط : متوسط

نخل راپیس:

این گیاه زیبا برای اولین بار از سوی ژاپنی ها برای تزیین کاخ ها گسترش و محبوبیت یافت و سپس به اروپا ، و بعد از آن به امریکا راه یافت

به دلیل نیاز به نور کم و رطوبت متوسط ، گزینه مناسبی برای تزیین ادارات و مراکز و داخل ساختمان می باشد.

نام این جنس یونانی است Rhapis ، به معنی "سوزن" و نام گونه لاتین است به معنی "بلند"

این گیاه تا 4 متر ارتفاع و 30 میلیمتر در قطر بزرگ میشود ،در چند توده ریشه

درجه حرارت تا -5 درجه سانتیگراد را تحمل میکند به خصوص وقتی که زیر سقف باشد. در شرایط آب و هوایی که در آن ممکن است به دوره های طولانی مدت از آب و هوای سرد قرار گرفته عادت میکند. گاه به گاه آن را اسپری غبارپاشی نمایید این کمک به حفظ نسبی رطوبت این گیاه میکند.